Hoa sen vốn được tôn quý và hiện diện khắp nơi trong đời sống tôn giáo, văn hoá của người Á Đông. Đặc biệt trong Phật Giáo. Bài viết sẽ hé mở ý nghĩa tranh hoa sen và và cách chúng ta ứng dụng trong tranh trang trí.
Hoa sen và sự hình thành theo triết lý nhà Phật
Theo kinh Phật, khi Đức Thích Ca đản sinh, Ngài đi 7 bước thì dưới dưới chân Ngài đất nở hoa sen. Tại các chùa hay trong kinh Phật, hình ảnh các chư phật luôn ngồi hoặc đứng trên tòa sen, hay con gọi là đài sen. Áo cà sa của các tăng cũng có tên gọi là Liên hoa phục. Hay hoa sen cũng được đề kinh như Diệu pháp Liên Hoa Kinh.
Một cây sen trưởng thành sẽ phải đi qua ba lớp, bùn, nước và không khí rồi mới trổ hoa. Cũng giống như sự khổ luyện của kẻ tu hành vượt qua khỏi tam giới. Đó là Dục giới, Sắc giới và Vô sắc giới mới được giải thoát hoàn toàn.
Sự hình thành của cây sen là cả một cuộc đời kiên nhẫn và cố gắng. Từ trong bùn lầy cây sen vươn mình lớn dậy. Ở đâu có sen, ở đó nước đục thành trong. Cũng giống như người tu hành trong cõi trần, cho dù sống chung với thế tục, vẫn không nhiễm màu phàm. Người học đạo nếu biết lấy đó làm tấm gương tu tập sẽ có cuộc sống an nhiên tiến gần hơn với đức Phật.
Hình ảnh tranh dát vàng Kim Liên Vạn Phúc thể hiện vòng đời của hoa sen
8 đức tánh tuyệt vời của hoa sen
Hoa sen có những đặc tính mà không loài hoa nào có được đó là: Tánh vô nhiễm, tánh thanh trừng, tánh viên dung, tánh kiên nhẫn, tánh hành trực, tánh thanh lương, tánh ngẩu không, tánh bồng thực.
1. Tánh vô nhiễm
Hoa sen dù mọc lên từ bùn nhơ nhưng vẫn vô nhiễm với mùi hôi của bùn. Có thể nói đây là một đặc tính hiếm có trong các loài hoa.
Bùn là tượng trưng cho ưu phiền, còn hoa sen lại tượng trưng cho sự thanh tịnh. Điều này nói lên ý nghĩa thâm trầm của chư Phật, dù sống chung giữa dòng đời nhưng không bao giờ bị cấu nhiễm. Người tu hành cũng được ví như hoa sen vì tánh vô nhiễm này.
2. Tánh trừng thanh
Hoa sen có đặc tính là hễ mọc nơi nào thì làm cho nước đục cũng sẽ lóng trong. Đã vô nhiễm còn biến cải môi trường xung quanh. Điều này cũng hàm ý nơi nào có Phật, nơi ấy có sự an ổn, cho thấy được đức tính cảm hóa của người tu hành với hoàn cảnh.
Nếu chúng ta ứng dụng được tính thanh trừng này trong cuộc sống, thì những phiền não sẽ không còn. Chúng ta sẽ cảm nhận được hanh phúc an lạc trong cõi đời.
3. Tánh viên dung
Trong các loài hoa, hoa sen là trong sạch hơn hết. Từ lúc hoa nở cho đến khi tàn, không có bất kỳ loài ong bướm ghé qua, mọc từ bùn nhơ nhưng sạch trong thanh khiết. Những cánh hoa bao bọc gương sen tiêu biểu cho tánh viên giác của sen. Với đặc tính viên giác tròn sáng vô ngại, không tiêu hoại hay ô nhiễm bởi hoàn cảnh .
Tranh tròn Nguyệt liên hoa – thể hiện tính viên dung của hoa sen –
4. Tánh kiên nhẫn
Nhìn vào sự hình thành của sen mới thấy được sự cố gắng kiên nhẫn đến lạ kỳ. Khác với nhiều loài cây mọc trên khô cạn. Từ bùn sâu dưới đáy nước, ngó sen phải cố gắng vượt qua lớp bùn hôi tanh. Vượt qua lớp nước đục để chạm tới lớp nước trong và ngoi lên khỏi mặt nước. Sau khi phá vỡ bao nhiêu ràng buộc bởi bùn và nước, sen vượt lên hư không, vươn mình ra ánh sáng. Và lớn mạnh rồi mới tỏa hương nở hoa khoe sắc.
Trong đời sống nếu ta ứng dụng được bản tánh kiên nhẫn của loài sen thì sẽ thành công trong mọi việc. Hướng đến cuộc sống thăng hoa, vươn lên tìm thấy sự cao đẹp cho kiếp người.
Tánh kiên nhẫn của hoa sen được thể hiện qua sự hình thành
Bộ hai tranh Tả liên hoa – Hữu liên hoa
5. Tánh hành trực
Hoa sen có thân ngay thẳng cũng như người tu hành cần phải có thân và tâm ngay thẳng như sen. Dù sống trong bất kỳ nghịch cảnh cũng phải giữ tâm thanh tịnh. Có thế chúng ta mới có được sự an lạc trong tâm.
6. Tánh thanh lương
Khác với hầu hết các loài hoa thi nhau đua nở vào mùa xuân, mùa mát mẻ trong năm. Hoa sen lại chọn mùa hạ oi bức. Một mùa thường gây cho con người cảm giác bức bách khó chịu, dẫn tới nhiều phiền não lo âu. Những bông hoa sen nở rộ như một nguồn suối tươi mát. Làm dịu đi cảm giá khó nhọc của cuộc đời, như cái tâm của nhà Phật luôn mang tới thanh bình, phổ độ chúng sinh.
7. Tánh Ngẩu không
Thân sen thẳng, ruột lại trống không. Điểm này nói lên ý nghĩa thâm trầm của đời tu hành. cần có tánh hỷ xả, đối diện với sự đời bằng nụ cười an nhiên.
Nói về hạnh hỷ xả chúng ta nghĩ ngay đến Đức Phật Di Lạc, ngài nhìn cuộc đời đến rồi đi bằng nụ cười an nhiên. “Mắt trong thấy sắc thì thôi – Tai nghe tiếng nghe rồi thì không – Trơ trơ lẳng lặng cõi lòng – Nhẹ nhàng ta bước trong vòng trần ai.
8. Tánh bồng thực
Theo lẽ thông thường, phàm khi hoa tàn mới kết nụ thành trái. Ngược lại hoa sen trong hoa có gương, trong gương có hột. Điều này nói lên một triết lý sống nhân quả luôn đi đôi với nhau như hình với bóng.
Thế nên, muốn một cuộc đời an nhiên, làm người tu tâm làm việc nhân nghĩa. Mỗi việc ta làm đều gieo và gặt. Niết bàn hay đau khổ vốn đến từ chính cách chúng ta sống trong cõi trần này.
Thực tế, hoa sen còn hàm chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc cao thâm, trên đây cũng chỉ là một trong số các đặc tánh tiêu biểu của hoa sen.
Các ứng dụng của hoa sen trong tranh trang trí nghệ thuật
Hình ảnh tranh Kim liên hoa sơn mài được sáng tác bởi Mia Home
Sen từ lâu đã gắn bó với văn hoá đời sống của người Việt Nam. Sen xuất hiện trong thơ ca, kiến trúc, và đặc biệt trong nghệ thuật, tranh ảnh. Hoa sen luôn là biểu tượng của nghệ thuật, biểu tượng của sự thanh cao, từ bi và bác ái. Có câu:
“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhuỵ vàng
Nhuỵ vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”
Các đức tính cao đẹp tôn quý của sen đã là biểu tượng của cái đẹp trong suy nghĩ của người Việt. Cũng vì vậy, sen luôn là một chủ đề yêu thích trong trang trí nhà cửa.
Sen được chọn để trang trí phòng khách, mang lại cảm giác bình yên ngay khi bước chân vào ngôi nhà.
Sen cũng được ưa thích đặt nơi trang nghiêm như phòng thờ, phòng nguyện, cũng bởi sự thanh cao tĩnh lặng tôn quý của nó
Dù là một đoá sen chớm nở, hay một đầm sen sum suê tươi mới thì chắc rằng nét đẹp đủ hương đủ sắc của sen sẽ tô điểm không gian sống thêm an nhiên, nhẹ nhàng.
Tranh phong thuỷ cá chép hoa sen
Một trong các chủ đề tranh phong thuỷ liên quan tới hoa sen là bức Cửu Ngư Quần Hội. Ý tranh đến từ ngôn ngữ, khi chữ “ngư” trong tiếng hán đồng âm với chữ “dư” trong dư thừa, dư dả. Chữ “cửu” tượng trưng cho trường tồn và vĩnh cửu. Theo dân gian, mang một bức tranh phong thuỷ cá chép và hoa sen vào nhà tích tụ năng lượng, cho cuộc sống luôn thịnh vượng và giàu có.
Các thể loại mỹ thuật ứng dụng trong tranh hoa sen rất đa dạng. Có thể là một bức tranh vẽ sơn dầu, một bức phù điêu khắc gỗ hoặc một bức tranh bằng đất sét . Trong đó nổi bật sang trọng hơn hẵn là bức sơn mài tranh dát vàng. Kết hợp giữa hội hoạ và sơn mài truyền thống nổi tiếng của Việt Nam.
Tóm lại, với đặc tính cao quý của sen đi cùng với triết lý nhân sinh của nhà Phật. Việc lựa chọn tranh trang trí hoa sen giúp gợi nhắc về cách chúng ta sống trong cõi tạm này. Có khó khăn cũng luôn kiên nhẫn, có vui buồn cũng nên cố gắng vượt qua. Và trên hết, một cuộc sống an yên hạnh phúc sẽ luôn mở rộng chào đón. Khi chúng ta sống thanh cao và ngay thẳng, hãy nhớ rằng quy luật nhân quả luôn gắn chặt cuộc đời mỗi người.
Cho dù bạn có lựa chọn thể loại tranh trang trí hoa sen nào đi nữa. Thì cũng nên lưu ý treo tranh ở nơi thoáng đãng, để mang tới nguồn năng lượng an yên cho ngôi nhà thêm ấm cúng và là nơi ấm áp chào đón chúng ta mỗi ngày.
Bài viết được thực hiện bởi Miahome.vn.
Xem gợi ý các mẫu tranh hoa sen đẹp
